Szczególny charakter Muzeum i Miejsca Pamięci Auschwitz

Miejsce Pamięci obejmuje obszar dwóch zachowanych części obozu: Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau, w sumie 191 hektarów, z czego na Auschwitz I przypada 20 ha, a na Auschwitz II-Birkenau 171 ha.

O wyjątkowości tego miejsca stanowi oryginalny teren oraz obiekty, ruiny i ślady dokonanych tu zbrodni Holokaustu i ludobójstwa. Znajdują się tu m.in.: tereny z ludzkimi popiołami; ruiny komór gazowych i krematoriów; miejsca, gdzie lekarze SS przeprowadzali selekcje; drogi, którymi prowadzono ludzi do komór gazowych; miejsca, gdzie rodziny oczekiwały na śmierć; miejsca buntów więźniów i egzekucji; eksponowany jest też jeden z najbardziej wstrząsających dowodów zbrodni – blisko dwie tony kobiecych włosów obciętych ofiarom.

Miejsce Pamięci Auschwitz to nie tylko rozległy teren i autentyczne poobozowe bloki, baraki, wieże strażnicze, ale także dziesiątki tysięcy przedmiotów o szczególnym charakterze, wymowie i symbolice.  To przede wszystkim osobiste rzeczy przywiezione przez deportowanych i odnalezione po wyzwoleniu na terenie obozu. Stanowią one unikatowy zbiór przedmiotów związanych z cierpieniem ludzi przywiezionych do Auschwitz bezpośrednio na zagładę, jak i tych, których Niemcy zmusili do niewolniczej pracy. To także obiekty związane z życiem więźniów w obozie. Świadczą one o prymitywnych warunkach mieszkalnych i higienicznych, głodzie, ale także o próbach zachowania człowieczeństwa za drutami Auschwitz. 

  Konserwacja

Opieką wysoko wykwalifikowanych konserwatorów – dysponujących jedną z najnowocześniejszych na świecie specjalistycznych pracowni – objętych jest ponad sto tysięcy przedmiotów i archiwaliów, ponad 150 zachowanych obiektów budowlanych, ok. 300 ruin, w tym pozostałości po czterech komorach gazowych i krematoriach w Birkenau, ponad 13 km ogrodzenia z 3,6 tys. słupami betonowymi i wiele innych różnego rodzaju urządzeń.

  Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście

O Auschwitz i Holokauście da się uczyć wszędzie. Jednak tylko na terenie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau można nie tylko zapoznać się z historią funkcjonowania obozu i uzyskać bezpośredni dostęp do relacji i wspomnień świadków, ale także na własne oczy zobaczyć świadectwa Zagłady: ruiny komór gazowych, krematoriów i inne pozostałości poobozowe.

Misję edukacyjną Muzeum realizuje Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście, powołane do życia decyzją rządu polskiego z inicjatywy byłych więźniów. Co roku Miejsce Pamięci odwiedza ponad milion osób z całego świata. Większości z nich w czasie wizyty towarzyszą i pomagają wyszkoleni przez Centrum edukatorzy. 

MCEAH organizuje także studia podyplomowe, seminaria, konferencje tematyczne, pobyty i wyjazdy studyjne, zajęcia warsztatowe i obozy naukowe dla pedagogów i młodzieży z całego świata. 

  Unikatowa kolekcja sztuki

Muzeum posiada w swoich zbiorach największą i unikatową na skalę światową kolekcję sztuki powstałej w obozie Auschwitz. Sztuka obozowa ze względu na olbrzymią wartość historyczną i emocjonalną stanowi uniwersalny przekaz zrozumiały dla każdego odbiorcy.

  Archiwum

W zbiorach archiwum znajdują się m.in. dziesiątki tysięcy ocalałych dokumentów obozowych, ok. 39 tys. negatywów fotografii nowo przywiezionych więźniów i blisko 2,5 tys. fotografii rodzinnych Żydów, deportowanych na zagładę do Auschwitz.